Chełmoński Marian Józef herbu Prawdzic

Chełmoński Marian Józef herbu Prawdzic; 160.rcznica urodzin malarza. Polski malarz, reprezentant realizmu. Jeden z najwybitniejszych twórców malarstwa realistycznego w Polsce. Pochodził ze szlachty mazowieckiej. Ojciec malarza Józef Adam dzierżawił majątek Boczki. Dziadek, również Józef, był osobistym sekretarzem Michała Hieronima Radziwiłła. W folwarku w Boczkach urodził się 7 listopada 1849 r. Józef Marian Chełmoński, a akt chrztu spisano w Kolegiacie Łowickiej 27 kwietnia 1850 r. w obecności ojca Józefa Adama Chełmońskiego, właściciela folwarku Boczki, księdza Józefa Rojewskiego wikarego Kolegiaty w Łowiczu i włościanina Stanisława Kurackiego. Chrzestnymi byli Antoni Chełmoński oraz Florentyna Łoskowska. Izabela z Łoskowskich Chełmońska powiła syna w wieku 24 lat. O matce mówiło się, iż była osobą o dużej kulturze, rozmiłowaną w sztuce i literaturze. Wnuczka wspominała ją jako nieziemską istotę o słodyczy charakteru nie mającej granic. Ojciec malarza, właściciel folwarku Boczki i wójt gminny, był utalentowany muzycznie i malarsko. Grał na skrzypcach oraz rysował szkice okolic Nieborowa, Teresina. Dziadek Wincenty Łoskowski był oficerem w armii napoleońskiej i m.in. brał udział w oblężeniu Saragossy. W Boczkach artysta zamieszkiwał do wyjazdu do Warszawy, potem wielokrotnie wracał do swoich stron rodzinnych. W latach 1867–1872 uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej i w prywatnej pracowni Wojciecha Gersona, a w latach 1872–1875 studiował w Monachium. W końcu stycznia 1872 r. zgłosił się do Akademii Sztuk Pięknych Naturklasse, gdzie wzbudzał niemałą sensację swoim ubiorem. Nosił bowiem czerwone rajtuzy konnicy rosyjskiej, granatową ułańską kurtkę oraz czapkę konduktorską Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W roku 1875 udał się do Paryża, gdzie zyskał dużą popularność dzięki oryginalnej tematyce swoich obrazów. Współpracował jako ilustrator z paryskim Le Monde Illustré. Zwiedzał Włochy w latach 1872 i 1874–1875, odbył wycieczki na Podole i Ukrainę. Wiosną 1878 roku podczas pobytu w Warszawie i przygotowaniach do Salonu Paryskiego, Józef Chełmoński  zaręczył się z Marią Szymanowską, swą daleką powinowatą poprzez Łoskowskich i Ślewińskich. Ślub z Marią z Korwin-Szymanowskich odbył się 18 czerwca 1878 r. w kościele na Lesznie pw. Panny Marii, a świadkami Chełmońskiego byli: Gerson i Ślewiński. Po ślubie para młoda wyjechała do Wiednia, Monachium, Wenecji i Paryża. Pierwsza córka Jadwiga urodziła się w Paryżu w lipcu 1879 r., w roku 1881 druga córka Maria, w 1883 r. trzecia  Zofia, a pod koniec pobytu za granicą  syn Józef. W 1887 r. rodzina Chełmońskich wróciła do Polski i zamieszkała u p. Umińskich przy ulicy Widok w Warszawie. Pierworodny syn Józef umarł w tymże roku u rodziny Łoskowskich w Janowicach, nie przeżywszy roku. Wtedy też umarła urodzona w roku 1888 córka Hanna, a w 1889 r. syn Tadeusz. Małżeństwo Chełmońskich wychowało cztery córki: Marię, Zofię po mężu Austowa, Jadwigę i Wandę oraz 2 synów: Tadeusza i Józefa. Kłopoty rodzinne, nieporozumienia z żoną, m.in. stosowana wobec niej przemoc  oraz śmierć młodszych dzieci, skłoniły Chełmońskiego do częstszych wyjazdów do swej pracowni pod Grodziskiem, do Kuklówki. W roku 1889 malarz kupił dworek w Kuklówce, gdzie wprowadził się i mieszkał aż do śmierci. Często przebywał także w dworze należącym do rodziny Górskich w pobliskiej Woli Pękoszewskiej, gdzie uczył malarstwa Pię Górską. Chełmoński zmarł 6 kwietnia 1914 r. w Kuklówce Zarzecznej.  Pochowany został w grobie cmentarza w Żelechowie. Malował sceny rodzajowe ukazując z dużym autentyzmem życie wsi polskiej i ukraińskiej oraz sceny myśliwskie. W realistycznych, nastrojowych pejzażach z wielką wrażliwością odtwarzał koloryt przyrody. Rzadziej malował portrety. Był doskonałym malarzem koni. Sławę przyniosły mu rozpędzone Czwórk” i Trójki. Maciej Masłowski w swoich pismach poświęconych Chełmońskiemu napisał, iż artysta ów zaklął w swoim malarstwie tajemnicę polskości i dalej stwierdził: (…) jest w tym coś z magii, jest zaklęcie, jest urok rzucony przez prawdziwego myśliwca na wielkich łowach natury(…)

Źródła:
https://katarzynaduda.art/blog/jozef-chelmonski-biografia-tworczosc-i-interpretacja,
https://radziejowice.pl/cms/18880/jozef_chelmonski
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2211646,Jozef-Chelmonski-mistrz-polskiego pejzazu