Boznańska Olga

Boznańska Olga; Najwybitniejsza polska malarka okresu Młodej Polski działająca w Monachium i Paryżu: urodziła się 15 kwietnia 1865 roku w Krakowie, zmarła 26 października 1940 roku w Paryżu. Pierwszych lekcji rysunku udzielała Boznańskiej matka Eugenia Mondan. Później, w latach 1883–1886, artystka kształciła się pod kierunkiem Kazimierza Pochwalskiego i Józefa Siedleckiego. Brała też udział w Wyższych Kursach dla Kobiet im. A. Baranieckiego, gdzie lekcji udzielali jej Hipolit Lipiński i Antoni Piotrowski. W latach 1886-1889 odbyła studia w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych u Karla Kricheldorfa i Wilhelma Dürra. Swoje umiejętności warsztatowe doskonaliła kopiując dzieła dawnych mistrzów w Pinakotece monachijskiej i obrazy Velazqueza w Wiedniu. W Monachium otworzyła własną pracownię, pozostając pod opieką Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego. W 1895 roku, w zastępstwie Teodora Hummla objęła kierownictwo prowadzonej przez niego Szkoły Malarskiej. W 1898 roku osiadła na stałe w Paryżu. Była członkinią Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka, Société Nationale des Beaux-Arts i Polskiego Towarzystwa Literacko-Artystycznego w Paryżu, a także International Society of Sculptors, Engravers and Painters w Londynie. Od roku 1886, gdy zadebiutowała w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, prezentowała swoje prace w wystawach w kraju, Europie i Stanach Zjednoczonych, m.in. w: Berlinie 1892, 1893, 1913; Monachium 1893, Pradze, Londynie i Paryżu 1896, Carnegie Institute w Pittsburghu 1901, 1906, 1907, 1920-28; Wiedniu 1902, 1908, Amsterdamie 1912 i Wenecji 1910, 1914, 1938. Została wielokrotnie uhonorowana nagrodami, m.in.: Złotym Medalem w Międzynarodowej Wystawie w Monachium 1905, Francuską Legią Honorową 1912, Grand Prix w Wystawie Expo w Paryżu 1939 i orderem Polonia Restituta W ukształtowaniu się postawy artystycznej Boznańskiej zasadniczy wpływ wywarła wyrafinowana sztuka Jamesa McNeill Whistlera oraz swobodny sposób malowania artystów sytuujących się na pograniczu realizmu i impresjonizmu, Edouarda Maneta i Wilhelma Leibla. W okresie monachijskim wykonywała wielkoformatowe wizerunki ujmując portretowane osoby w całej postaci: Portret chłopca w gimnazjalnym mundurku, ok. 1890 r.; W oranżerii, 1890 r. Określiła wówczas zakres swej palety zawężonej do tonów ciemnych, zdominowanej przez brązy, zielenie, szarości i czerń, dla której kontrapunkt stanowiły akcenty bieli i różów. Repertuar tematyczny malarstwa Boznańskiej obejmował martwe natury i studia wnętrz, niekiedy pejzaże. Domeną jej sztuki pozostawał portret. Do spuścizny malarskiej artystki należy wiele arcydzieł sztuki portretowej. Wypracowana przez Boznańską oryginalna formuła portretowa, w której ujawnił się wpływ intymistycznych portretów Whistlera, wpisuje się w nurt ekspresyjnego wizerunku modernistycznego, Dziewczynka z chryzantemami, 1894 r. W swych obrazach artystka skupiła się na twarzy modela oddając stan jego psychiki, nastrój chwili i cechy charakterologiczne zarazem. Szczególną wagę przywiązywała też do kształtu dłoni, Portret malarza Pawła Nauena, 1893 r. W dojrzałych dziełach Boznańskiej rozluźniona materia malarska sumarycznie opisująca elementy stroju i wnętrza stanowi jakby kontur duchowości przedstawionej osoby, zdematerializowanej i eterycznej, lecz jakże wyrazistej psychologicznie. Dynamika duktu pędzla i wibracja barw wywołuje efekt zacieśnienia, spłaszczenia wyobrażonej przestrzeni, w którą integralnie wtapia się postać modela intensyfikując ekspresyjne walory obrazu, Portret Feliksa Jasieńskiego, 1907 r. W bogatej galerii wizerunków obejmującej zarówno dorosłych modeli jak i dzieci, osoby reprezentacyjnie upozowane lub zadumane w odosobnieniu, szczególne miejsce zajmują autoportrety Boznańskiej, pozwalające prześledzić upływ czasu odciskający swe piętno na rysach artystki. Z okresu paryskiego pochodzi wiele wirtuozowskich szkiców postaci we wnętrzu ewokującym intymny nastrój. Atmosferę melancholii i skupienia pogłębia w nich wąska skala brązów i szarości ożywiona plamami karminu i bieli. Szkicowość form, nerwowe uderzenie pędzla, migotliwość barw i wyrafinowana harmonia tonów, umiejętne wykorzystanie naturalnej kolorystyki tekturowego podłoża, to cechy formalne martwych natur malowanych przez Boznańską, niekiedy niemal abstrakcyjnych, sugestywnie oddających ciche trwanie przedmiotów i utajone życie kwiatów, Anemony, 1901 r.; Martwa natura z wazą, 1918 r.

Źródła:
https://culture.pl/pl/tworca/olga-boznanska,
https://pl.wikipedia.org/wiki/Olga_Boznańska