Dołęga-Mostowicz Tadeusz

Dołęga-Mostowicz Tadeusz; rocznica urodzin. Przyszedł na świat dnia 10 sierpnia 1898 roku w Okuniewie, które należało do guberni Witebskiej. Jego matka zajmowała się wychowywaniem dzieci oraz prowadzeniem znacznych rozmiarów gospodarstwa domowego. Ojciec Tadeusza, Stefan, był z zawodu prawnikiem. Miejsce w którym dorastał, niewielki dworek Potopowiczów-Mostowiczów był jednym z pierwszych w Witebskiej guberni. Jego wychowanie odbywało się w środowisku ziemiańsko-szlacheckim. Uczęszczał do gimnazjum w Wilnie, które ukończył w 1915r. W czasie studiów prawniczych w Uniwersytecie, w Kijowie był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. Burzliwe wydarzenia 1 Wojny Światowej, potem zaś Rewolucja Październikowa nie ominęły rodziny Mostowiczów, zmuszając ją do ucieczki. Okuniewo znalazło się po stronie radzieckiej. Na kanwie tych wydarzeń Tadeusz dość wcześnie utracił kontakt z rodzinnym domem.. Bardzo prawdopodobne jest, że przez Finlandię i Szwecję trafił do Warszawy. Następnie w 1920r., jako ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego, biorąc tym samym czynny udział w wojnie polsko-bolszewickiej, która miała miejsce w 1920r. Szeregi wojskowe opuścił dwa lata później osiedlając się w Warszawie, gdzie niedługo miał rozpocząć karierę. . Karierę rozpoczynał jako zecer w dzienniku Rzeczpospolita. Następnie awansował na korektora, później na reportera, dalej na dziennikarza i felietonistę, aż wreszcie doczekał się stanowiska redaktora prowadzącego.
„Rzeczpospolita”, jako gazeta prorządowa, po przewrocie majowym, który miał miejsce w 1926r. stała się gazetą opozycyjną. Mostowicz jako felietonista, przyjmował wyjątkowo krytyczną oraz uszczypliwą postawę o nastawieniu antysanacyjnym, którą przypłacił zdrowiem. Zorientowanie treści Rzeczpospolitej, w kierunku szlachecko-ziemiańskim, wraz z reprezentowaniem Chrześcijańskiej Demokracji o endeckim i „antypiłsudczykowskim” nastawieniu powodowało, że Tadeusz obrał sobie za cel obnażenie warszawskiej kołtunerii.
Przez publikację kilku ostrych felietonów na łamach gazety zrodził się ostry konflikt między Mostowiczem a zwolennikami Józefa Piłsudskiego. Konsekwentnie i z uporem nie odkładał swojej broni, którą stanowiło pióro. W dniu 8 września 1927 roku, ok. godziny 23.30, gdy wracał ulicą Grójecką do domu został napadnięty i pobity przez uzbrojonych w pałki siedmiu napastników. Następnie wywieziono go poza miasto, gdzie na skraju sękocińskich lasów pobitego i nieprzytomnego Mostowicza wrzucono do przydrożnej glinianki. Spędził w niej kilka godzin. Będąc nieprzytomnym, jego bezwiedne ciało powoli pogrążało się w gęstym mule. Dopiero nad ranem obolały i sparaliżowany Mostowicz, zaczął powoli odzyskiwać przytomność. Był bliski utraty życia przez utonięcie. Ostatkiem sił, jęcząc z bólu wołał po pomoc. Jego rozpaczliwe nawoływania usłyszał przypadkowo przejeżdżający nieopodal rolnik i w ostatniej chwil wyciągnął literata z objęć śmierci. Następnie jego wybawca zawiózł uratowanego pisarza do domu jego wuja, gdzie został otoczony opieką medyczną.
Zdarzenie to miało olbrzymi wydźwięk i wstrząsnęło ówczesną opinią publiczną. Nazajutrz o całej sprawie, pisały już wszystkie dzienniki. Tym samym jego popularność sięgnęła zenitu. Praktycznie wszystkie redakcje pism zajęły się tematem i naturą rozrachunków na tle politycznym w Polsce. A każde, niezależnie od opcji politycznej pismo stanęło po stronie pisarza. Zostało  wszczęte oficjalne śledztwo, jednakże przeciągało się ono niemiłosiernie, aż w końcu sprawę umorzono. Negatywne skutki tego napadu Mostowicz odczuwał już do końca swych dni chorując na serce. Był to też moment zwrotny w jego karierze, czego następstwem było podjęcie decyzji o porzuceniu dziennikarstwa. Skupił  się przede wszystkim na własnej twórczości literackiej. Swoją sprytną zemstę na oprawcach zrealizował w powieści Kariera Nikodema Dyzmy 1931-1932. W niedługim czasie osiągnął imponujący sukces. W swoich najlepszych latach mieszkał w dystyngowanie urządzonym mieszkaniu. Miał osobistego szofera, kamerdynera oraz kucharkę. Był również posiadaczem luksusowej amerykańskiej limuzyny marki Buick. Dzięki swej pracy stał się najbardziej popularnym oraz najlepiej zarabiającym pisarzem w okresie polskiego dwudziestolecia międzywojennego.Należy podkreślić, że utrzymywał się wyłącznie z pisania powieści.
Mostowicz w swoich najlepszych latach: od 1931 roku do 1939 wydał 17 powieści.  Ich pełną publikację poprzedzał cykliczny druk w odcinkach, w wysokonakładowej prasie. Dopiero później całość wydawano w formie książkowej. Nierzadko się też zdarzało, że dodatkowo sprzedawał prawa do ekranizacji niektórych ze swoich tytułów. Jeszcze przed wybuchem 2 Wojny Światowej na ekrany kin trafiły filmy, m.in.: Znachor, Prokurator Alicja Horn, Ostatnia brygada, Profesor Wilczur oraz Doktór Murek. Potwierdzeniem jego talentu, był fakt, że jego twórczością zainteresowali się również filmowcy z Hollywood. W 1939 roku znana wytwórnia Warner Bros zamówiła i kupiła u Mostowicza dwa scenariusze filmowe. Niestety, tragiczna śmierć pisarza nie pozwoliła na dalszy rozwój jego kariery za oceanem.
Dość znacznym punktem w życiu pisarskim Mostowicza było tworzenie  trylogii historycznej  o trzech Bolesławach: Chrobrym, Śmiałym oraz Krzywoustym. Niestety, nigdy jej nie ukończył z powodu wybuchu 2 Wojny Światowej, a stworzony przez niego rękopis nigdy nie został odnaleziony. Tadeusz Dołęga Mostowicz nie zdążył się ożenić. Plany przerwała jego tragiczna śmierć. Tadeusz Dołęga-Mostowicz , obok Stanisława Ignacego Witkiewicza, który popełnił samobójstwo 18 września 1939 r. na wieść o wkroczeniu wojsk Armii Czerwonej na wschodnie terytoria Rzeczypospolitej, był jedną z pierwszych ofiar radzieckiej inwazji spośród polskich artystów i ludzi świata kultury. Prochy Mostowicza zostały sprowadzone do Warszawy dnia 24 listopada 1978 r. i zostały pochowane w katakumbach Cmentarza Powązkowskiego.

Źródła: https://www.filmweb.pl/person/Tadeusz+Do%C5%82%C4%99ga+Mostowicz- 77905/biography